مبانی نظری و پیشینه تحقیق اخلاق

معنای اخلاق
در فرهنگ معین (1371)، اخلاق به معنی خلق و خوی‌ها، طبیعت باطنی، سرشت درونی و نیز به عنوان یکی از شعب حکمت عملی خوانده شده و افزوده است: اخلاق دانش بد و نیک و خوی‌ها و تدبیر انسان است برای نفس خود یا یک تن خاص. اخلاق در اصطلاح، تعاریف و کاربردهای مختلفی دارد که توسط دانشمندان حوزه اخلاق ارائه شده است.

 

ابن مسکویه، ترجمه زنجانی (1375) ، در تعریف خلق میگوید:

«خلق همان حالت نفسانی است که انسان را به انجام کارهایی دعوت می‌کند، بی آن که نیاز به تفکر و اندیشه داشته باشد » همین معنی را    فیض کاشانی، (1388) آورده است: بدان که خوی عبارت است از هیئتی استوار با نفس که افعال به آسانی و بدون نیاز به فکر و اندیشه از آن صادر می‌شود.

 

 

 

 طبقه‌بندی علم اخلاق

علومی که اخلاق را مورد بررسی قرار میدهند مختلف هستند و هر یک از جهت خاصی به موضوعات و امور اخلاقی می پردازند که ازجمله می‌توان به علم اخلاق، اخلاق توصیفی، اخلاق هنجاری، فرا اخلاق و فلسفه اخلاق اشاره کرد.

 

 

 

 

نمونه پیشینه تحقیق اخلاق

مطلبی‌فرد و همکاران(1391)، پژوهشی را با هدف دستیابی به نشانگرهای اخلاقی مدیران آموزش عالی در چارچوب رویکرد کیفی صورت داده‌اند. نتایج تحقیق نشان داد که می‌توان مسئولیت‌های اخلاقی مدیران را در شش مقوله و 30 معیار اخلاقی تقسیم‌بندی کرد

 

 

 

 

فهرست مطالب

بخش اول:مبانی نظری اخلاق    13

2-1- معنای اخلاق    13
2-1-2- طبقه‌بندی علم اخلاق    14
2-1-2-1- علم اخلاق    14
2-1-2-1-1- تفاوت علم اخلاق از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غربی    14
2-1-2-2- اقسام اخلاق    15
2-1-2-2-1- اخلاق توصیفی    16
2-1-2-2-2- اخلاق هنجاری    16
2-1-2-2-2-1- نظریه‌های غایت انگارانه (نتیجه محور)    16
2-1-2-2-2-2- نظریه‌های وظیفه‌گرایانه (فرآیند محور)    17
2-1-2-2-2-3- نظریه یا مکتب مبتنی بر فضیلت    17
1-2-2-3- فرا اخلاق    18
2-1-2-3- فلسفه اخلاق    18
2-1-3- تئوری‌ها و مکاتب اخلاق    20
2-1-3-1- مکاتب واقع‌گرا    20
2-1-3-2- مکاتب غیرواقع‌گرا    21
2-1-4- شیوه تبیین نظام اخلاقی    22
2-1-4-1- نظام اخلاق اسلامی، غایت‌گرا یا وظیفه‌گرا؟    22
2-1-4-2- نظام اخلاقی اسلام عقلانی است یا وحیانی؟    23
2-1-4-3- تفاوت نظام اخلاقی اسلام با دیگر نظام‌ها    24
2-1-4-4- غایت نظام اخلاقی اسلام    25
2-1-5- تفاوت اخلاق و حقوق    25
2-1-6- ارتباط دین و اخلاق    27
2-1-6-1- نظریة تباین    29
2-1-6-2- نظریه اتحاد    29
2-1-6-3- نظریة تعامل    30
2-1-6-3-1- نیازمندی‌های دین به اخلاق    30
2-1-6-3-2- وابستگی‌های اخلاق به دین    31

 

بخش دوم: پیشینه تحقیقات داخلی  و خارجی اخلاق    33

2-6-1- تحقیقات داخلی    33
2-6-2- تحقیقات خارجی    42
2-7- جمع بندی و چهارچوب نظری تحقیق    52
منابع    55